“Wordt er ergens ontbost? Meld het ons!”

De AVIH vindt, net als de overheid en het bosbedrijfsleven, dat er meer hout uit het bos geoogst moet worden. Ook in Europees verband wordt er zo over gedacht. Men vindt dat het gebruik van hout als milieuvriendelijk en hernieuwbaar materiaal noodzakelijk is. Houtproductie krijgt hierdoor extra politiek gewicht. De Europese Commissie:

“Bosbouwproducten spelen absoluut een rol bij het afzwakken van de klimaatverandering door CO2 uit de atmosfeer op te nemen. De specifieke eigenschappen zoals koolstofopslag, hoge graad van recyclingmogelijkheid, hernieuwbaarheid van de grondstof en het feit dat ze minder fossiele brandstof nodig hebben dan andere materialen, maken bosbouwproducten de juiste keuze in de context van beleid om klimaatverandering tegen te gaan door de uitstoot van broeikasgassen te beperken en in toenemende mate te verwijderen. In het bijzonder belangrijke broeikasgasreducties (CO2) kunnen resulteren in de vervanging van de meer energie-intensieve materialen door hout of houtgebaseerde producten.” (DG ondernemingen, rapport over de rol van bosbouwproducten om de klimaatverandering af te zwakken, 2004.)

Het wordt weleens vergeten, maar houtproductie is in veel landen de enige financiële pijler waarmee de andere bosfuncties gefinancierd worden. Mooi en gevarieerd bos is mogelijk dankzij de oogst van hout. Directeur-generaal dr. A.N. van der Zande van het Ministerie van LNV zei hierover in juni 2004:

“Oogst van Nederlands hout is de moeite waard. Dat is mijn stellige overtuiging. Er zijn veel redenen om te oogsten. Ecologische om beter natuurwaarden te realiseren, esthetische om een aantrekkelijk landschap en leefomgeving te creëren en economische om de realisatie van de gewenste bossen, de natuur en het landschap te financieren. Dikwijls gaan we ervan uit dat deze uitgangspunten niet met elkaar te verenigen zijn. Dikwijls is dit ook de reden om dan maar niets te doen. Een veel gehoorde verzuchting is immers: “Houtoogst baat niet, het levert niks op en je krijgt alleen maar commentaar.”

Toch is dat niet juist. Vakkundige houtoogst levert wel degelijk een betere natuurkwaliteit op en de verkoop van hout levert wel degelijk een bijdrage aan het exploitatiebudget. En het commentaar van het publiek op het vellen van bomen in het bos blijkt ook alleszins mee te vallen. De ervaringen met de campagne ‘Nederlands hout doet mee’ leren dat mensen geen overwegende bezwaren hebben tegen het feit dat er geoogst wordt. Zij willen echter wel weten wat er gebeurt in hun bossen. Zij voelen zich zeer betrokken bij de bossen als belangrijk elementen van het landschap waarin zijn leven, wonen en werken. In alle gevallen is het belangrijk dat houtoogst en terreinexploitatie weloverwogen en vakkundig gebeuren. Dat begint met het maken van een bedrijfsplan en aandacht voor voorlichting aan alle betrokkenen.

Ook al zijn deze citaten al van even geleden, ze zijn nog steeds actueel. Boseigenaren zijn nog steeds op zoek naar financiële dragers van hun terrein. Daarom heeft de AVIH in 2011 een brochure uitgegeven voor boseigenaren “Uw bos, uw toekomst” (AVIH Brochure: Uw bos, uw toekomst), waarin de AVIH verteld dat houtproductie niet in de weg hoeft te staan van natuurdoelstellingen, maar er juist ook aan kan bijdragen. Dat het in het beheer om de juiste balans gaat tussen natuur en productie, zodat iedereen van het bos kan genieten tot in de lengte van dagen.

Tegelijkertijd maakt de AVIH zich al geruime tijd ernstige zorgen over de manier waarop in Nederland niet meer wordt voldaan aan een van de meest elementaire eisen van een goede boswetgeving: zorgen dat wat bos is, ook bos blijft. De AVIH is fervent voorstander van het gebruik, en dus de oogst, van Nederlands hout. Vellingen zijn in dat kader prima, mits maar weer wordt herbebost. Herbebossing is noodzakelijk om het bos de diverse functies blijvend te kunnen laten vervullen, zoals biodiversiteit, recreatie en de productie van duurzame grondstoffen.

Naar aanleiding van onderzoek uitgevoerd door Probos (Probos Onderzoek Ontbossing) in opdracht van de AVIH kon worden vastgesteld dat de ontbossing in Nederland net zo groot is als in Brazilië, Indonesië en Maleisië, namelijk: jaarlijks verdwijnt 0,5 % van het bosareaal, ofwel 1.800 hectare per jaar. Ondanks dat er veel ook weer bebost wordt, meent de AVIH, op grond van berichten van de leden– die de vellingen in veel gevallen uitvoeren- en berichten op internet en in kranten, dat het beeld dat Probos heeft nog niet volledig is. Daarnaast heeft Staatsbosbeheer al 10 jaar een vrijstelling van meldplicht van het omvormen van bos naar andere natuur. AVIH meent daarom dat sprake is van een onderschatting van het probleem. De vooruitzichten in de nabije toekomst stemmen tot nog meer ongerustheid. Immers: tal van beheersplannen voor Natura2000-gebieden wachten nog op uitvoering. Daarin is nog een onbekend aantal -want niet centraal geregistreerd- ontbossingsprojecten opgenomen.

Daarom pleit de AVIH voor een systeem van meld- en herplantplicht, waarbij stringente bepalingen ervoor zorgen dat het bosoppervlak in stand blijft.

Nationale Bosinventarisatie

In 2006 was de laatste Nederlandse bosinventarisatie “Meetnet Functie Vervulling” (MFV). MFV zou een doorlopend project worden van 30 jaar waarin herhaaldelijk dezelfde metingen in het bos zouden worden gedaan om daarmee een trend te kunnen bepalen voor bepaalde bosstatistieken. Helaas is dit project gestopt vanuit de overheid.

In 2012 is er, vanwege het moeten voldoen aan Europese verplichtingen, een nieuw project gestart om bosstatistieken op te meten. Alhoewel het vergelijkbaar zal zijn met MFV, zal dit project niet het bosareaal meten. Er wordt vanuit gegaan dat het bosareaal niet gewijzigd is in de afgelopen jaren.

Zaken als hoofdboomsoorten, menging, bosstructuur, voorraad en biodiversiteit worden wel opgemeten.